Για τις συλλογικές δράσεις στη Γαλλία - Γράφει ο Σίμος Ανδρονίδης

Εδώ και λίγες ημέρες, πραγματοποιείται μία σειρά διαδηλώσεων στο Παρίσι και σε άλλες Γαλλικές πόλεις, που έχουν ως μείζονα αφορμή για την εκδήλωση τους, το πρόσφατο νομοσχέδιο της κυβέρνησης του Εμμανουέλ Μακρόν με το οποίο και απαγορεύεται η βιντεοσκόπηση των αστυνομικών δυνάμεων και των δράσεων που αναπτύσσουν κατά την διάρκεια μίας διαδήλωσης. 

Οι διαδηλώσεις πραγματοποιούνται στο ευρύτερο φόντο των συμβάντων που έχουν συντελεσθεί στη Γαλλία το τελευταίο χρονικό διάστημα, συμβάντα όπως ο αποκεφαλισμός του καθηγητή Σαμουέλ Πατί, από έναν νεαρό Τσετσένο, μετά από την χρησιμοποίηση από τον καθηγητή για διδακτικές ανάγκες των περιώνυμων σκίτσων του Μωάμεθ (ας θυμηθούμε το περιοδικό 'Charlie Hebdo').

 Επρόκειτο για μία πράξη ισλαμιστικής  βίας που εν προκειμένω, καθίσταται έμφορτη συμβολικού φορτίου, προσλαμβάνοντας τον καθηγητή ως ανα-μεταδότη της μη-ιερότητας (ενεικόνιση του Μωάμεθ) που στρέφεται εναντίον του Προφήτη  και του Ισλάμ, εγγράφοντας τα επι-γενόμενα χαρακτηριστικά ριζικής αποκοπής της κεφαλής (ένταση βίας), ώστε το υποκείμενο εναντίον του οποίου και στρέφεται η βία, να μην αναχθεί στο ύψος του Προφήτη, δια-κρατώντας μόνο την 'βεβηλότητα' του: 'Η κομμένη κεφαλή δεν συμβολίζει παρά το μέγεθος της μη-ιερότητας και πλέον της 'ανικανότητας' του προσώπου να αντικρίσει τον προφήτη, και μετά θάνατον.' 

Αυτού του είδους η ισλαμιστική-τζιχαντιστική, εντατική βία έτσι όπως οργανώθηκε, τρεφόμενη από τα νάματα της θεωρούμενης ως 'συνωμοσίας' και 'γελοιοποίησης' του Ισλάμ εν συνόλω, πλήττει τον καταστατικό πυρήνα της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης εντός μάλιστα του εκπαιδευτικού-σχολικού περιβάλλοντος, τον προσίδιο πυρήνα της Γαλλικής «εκκοσμίκευσης» (laicite), η οποία, κατά τον ιστορικό Jacques Julliard, αξιο-θεμελιώνεται πάνω στα δύο πρώτα άρθρα του «νόμου του διαχωρισμού» του 1904. Από το σημείο της φόνευσης και μετέπειτα, ακολούθησε η αντίδραση του Γαλλικού κράτους, εκ-πεφρασμένη και συμβολικά-αξιακά (δημοσίευση σε διάφορα κτίρια μίας σειράς σατιρικών σκίτσων), και η φόνευση τριών ατόμων που ευρίσκονταν μέσα σε εκκλησία στην πόλη της Νίκαιας.

 Η κυβέρνηση του προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν η οποία και επιδιώκει να ισορροπήσει μεταξύ εξωστρεφούς και ενεργητικής εξωτερικής πολιτικής που στη μορφή άσκηση της δύναται να συναρθρώνει τον 'Γαλλο-κεντρισμό' με την επιμονή στη διαδικασία εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης με έμφαση στη δυνατότητα απόκτησης κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής άμυνας, έφερε προς συζήτηση και ψήφιση στο κοινοβούλιο έναν νόμο που προσιδιάζει προς τον άξονα απαγόρευσης της βιντεοσκόπησης κύρια μέσω 'έξυπνου' κινητού τηλεφώνου της δράσης των αστυνομικών εν τω μέσω κινητοποιήσεων, στο σημείο όπου, όχι μόνο συγκροτούνται 'δικλείδες ασφαλείας,' σχετικές με την αστυνομική δράση καθαυτή και ειδικότερα την δημοσιοποίηση της άσκησης αστυνομικής βίας.

 Αλλά και υπεισέρχονται  μείζονα ζητήματα όπως η «λογοδοσία και ο δημοκρατικός έλεγχος» κατά την ανάλυση του Γιώργου Παπανικολάου, των αστυνομικών που δρουν επί του δημόσιου χώρου και έρχονται σε επαφή (ως εν-σώματη μετωνυμία του 'Νόμου'), με το 'σώμα' των διαδηλωτών.

 Το παράθυρο δεν μένει ανοιχτό μόνο όμως στη μη καταγραφή περιστατικών βίας, καθότι θεωρούμε πως άπτεται της δυνατότητας επανεπινόησης του αστυνομικού θεσμού και του ίδιου του αστυνομικού, προς το πεδίο μίας οιονεί και διττής υψηλής 'προστασίας' του: Αφενός μεν ο αστυνομικός δύναται να επικαλεσθεί τον 'Νόμο' και, αφετέρου δε, να 'προστατευθεί' εμπρόθετα από αυτόν, εφόσον έχει λειτουργήσει ως παραγωγός συγκεκριμένων αποτελεσμάτων που δεν άπτονται μόνο της χρήσης βίας.

 Πάνω στο πλαίσιο αυτού του νόμου, προκύπτει η «αύξηση της προσφοράς και της ζήτησης για κινητοποιήσεις», για να παραπέμψουμε στην αναλυτική της Θεώνης Σταθοπούλου, εκεί όπου ως σημείο αναφοράς και δη ως κινηματικό σημείο αναφοράς τίθεται η εμπράγματη αμφισβήτηση του νόμου της Γαλλικής κυβέρνησης, φέροντας τον ίδιο νόμο στο πεδίο του δρόμου, σε ένα χωρικό σημείο δηλαδή όπου και λαμβάνει χώρα η υποστασιοποίηση του ρόλου και των καθηκόντων της αστυνομίας και του αστυνομικού.

 Οι διεκδικήσεις των συμμετεχόντων κινούνται ή αλλιώς, αρθρώνονται γύρω από την καταγγελία (καταγγελτική ρητορική), του νομοσχεδίου και σε  ένα δεύτερο επίπεδο, καταγγελία που αποκτά ως αξιακή-πολιτική 'γωνία' την εστίαση στην απόσυρση του, εγγράφοντας περιεχομενικά, διακυβεύματα δημοκρατίας και δημοκρατικών-πολιτικών ελευθεριών. 

Τυπολογικά, θα λέγαμε πως τμήμα των πολιτικών δρώντων που συμμετέχουν σε μία 'τελετουργία' υιοθέτησης 'αντι-αστυνομικών' (οι εν γένει 'ευνοούμενοι'), αφηγηματικών μοτίβων, τείνουν προς τον και 'φορτισμένο' άξονα συμπερίληψης δράσεων που παραπέμπουν στο «παλαιό ρεπερτόριο, σύμφωνα με την διαπίστωση του Charles Tilly, όπως είναι ο εμπρησμός αυτοκινήτων, το σπάσιμο βιτρίνων καταστημάτων (βλέπε και τον εγχώριο Δεκέμβρη του 2008),  η ρίψη πυροτεχνημάτων προς τις αστυνομικές δυνάμεις, με τις ως άνω περιγραφόμενες ενέργειες να εμπίπτουν στην κατηγορία των «βίαιων επεισοδίων», για να παραφράσουμε ελαφρά την εκτίμηση του Beissinger. 

 Στόχοι και εδώ γίνονται τοπόσημα που εγγράφουν μία βία που ενέχει τις προκείμενες της 'συν-ταύτισης': Τι είναι ένα κατάστημα εάν όχι συνέχεια του καθεστώτος με άλλα μέσα;' Δεν κάνουμε λόγο για μία απλή συνέχεια των κινητοποιήσεων του περασμένου διαστήματος στη Γαλλία (βλέπε την δράση των ‘Κίτρινων Γιλέκων’), αν και περιέχονται κάποια ‘ίχνη’ αυτών των κινητοποιήσεων στις συγχρονικές διαδηλώσεις, αλλά για την διαμόρφωση κινητοποιητικών όρων που ως επίκεντρο έχουν ένα περισσότερο στοχευμένο και άμεσο αντι-κυβερνητικό πρόσημο, τροφοδοτούμενες από την αίσθηση της ‘αγανάκτησης.’ «Χιλιάδες άνθρωποι, ανάμεσά τους πολλά «κίτρινα γιλέκα», διαδηλώνουν στο Παρίσι σήμερα για να καταγγείλουν την αστυνομική βία και τα σχέδια για την πολιτική ασφάλειας του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, που σύμφωνα με τους διαδηλωτές θα καταλύσουν τις πολιτικές ελευθερίες». 

Την περίοδο της πανδημικής κρίσης, δεν έχουν εκ-λείψει συλλογικές δράσεις και διαμαρτυρίες, όχι όμως, δεδομένων και των συνθηκών, στον έντονο βαθμό που είχαν παρατηρηθεί το 2019, χωρίς όμως κάτι τέτοιο να σημαίνει πως η εκδήλωση κινηματικών δράσεων ακολουθεί μία γραμμική πορεία που ορίζει ταυτολογικά την ‘αρχή’ και το ‘τέλος.’  Στο Γαλλικό προσκήνιο τίθενται οι όροι λειτουργίας της Δημοκρατίας.