Τα "κλειδιά" της επιτυχίας για το Σχέδιο Ανάκαμψης
Μια μεγάλη πρόκληση αλλά και μεγάλη ευκαιρία συνιστά η εφαρμογή του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης, που παρουσιάστηκε −στα βασικά του σημεία− την προηγούμενη εβδομάδα από το αρμόδιο κυβερνητικό επιτελείο. Η χώρα έχει μια μεγάλη ευκαιρία, αξιοποιώντας επιτυχώς επιπλέον κονδύλια 32 δισ. ευρώ σε συνδυασμό με τη δημοσιονομική ευελιξία που δίνει η Ε.Ε. λόγω της πανδημίας και τα άλλα μέτρα στήριξης που έχει κινητοποιήσει (περιλαμβανομένου και του νέου ΕΣΠΑ των 20 δισ. ευρώ), να μπορέσει να γυρίσει "σελίδα", όπως εξηγούν αρμόδιες πήγες.
Καθιστούν σαφές ότι ο δρόμος δεν θα είναι εύκολος. Όχι μόνο στο στάδιο της εφαρμογής −που έχει πάρα πολύ υψηλές δυσκολίες, καθώς οι επενδύσεις αυτές θα πρέπει να έχουν σαφές χρονοδιάγραμμα, μετρήσιμους στόχους και προϋπολογισμό, αλλά και να συνδεθούν με μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα πρέπει να εφαρμοστούν στην ώρα τους−, αλλά και στο στάδιο προετοιμασίας.
Το κείμενο των 51 σελίδων που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τις 20 Δεκεμβρίου είναι απλώς μια περίληψη του κειμένου 200 σελίδων που είχε σταλεί στις Βρυξέλλες. Οι διαβουλεύσεις εντός και εκτός συνόρων θα οδηγήσουν σε ένα πακέτο εγγράφων πολλών χιλιάδων σελίδων, στο οποίο θα πρέπει να εκπληρώνουν τις προδιαγραφές που θέτουν οι αρμόδιες διευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από τις οποίες θα έρθει η πρώτη έγκριση. Για να λάβει τη "σκυτάλη" η Σύνοδος Κορυφής, η οποία εκτιμάται ότι θα πρέπει έως τον Απρίλιο-Μάιο του 2021 να εγκρίνει το σχέδιο. Ο λόγος για μια διαδικασία έγκρισης η οποία δεν θα είναι καθόλου ανέφελη. Αφού προβλέπεται από τη συμφωνία του Ιουλίου ότι έστω και ένα κράτος-μέλος μπορεί να θέσει βέτο για παρεμβάσεις του εν λόγω σχεδίου.
Εντατικές διαβουλεύσεις
Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο 200 σελίδων που εστάλη στις Βρυξέλλες και δεν έχει δοθεί στη δημοσιότητα είναι αντικείμενο εντατικών διαβουλεύσεων σε κορυφαίο πολιτικό επίπεδο με το κυβερνητικό επιτελείο. Περιλαμβάνει όλη τη λίστα των προτεινόμενων επενδύσεων και των συνδεδεμένων με αυτές μεταρρυθμίσεων (πάνω από 60 τον αριθμό) που τώρα συζητούνται.
Οι επενδύσεις αυτές στο σκέλος των επιδοτήσεων −το οποίο καλύπτει ένα μεγάλο μέρος από τους πόρους του σχεδίου−, σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν αξία η οποία ξεπερνά κατά 70% τον διαθέσιμο προϋπολογισμό. Δηλαδή σε αξία φτάνουν στο 170% των κονδυλίων που θα δώσει η Ε.Ε.
Και τούτο διότι τους επόμενους μήνες θα γίνει ένα "ξεκαθάρισμα" από πλευράς Κομισιόν (που ενδεχομένως να απορρίψει κάποιες κινήσεις ως μη συμβατές με τους πολύ συγκεκριμένους στόχους που έχουν τεθεί για πράσινη και ψηφιακή ανάπτυξη, η οποία θα πρέπει να καλύπτει το 40% και το 20% των κονδυλίων αντίστοιχα), ενώ θα πρέπει να πληρούνται και μια σειρά από άλλες προϋποθέσεις για την κοινωνική συνοχή και για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Θα πρέπει, επίσης, να ικανοποιούνται οι στόχοι του "Ευρωπαϊκού Εξαμήνου" και μέσω αυτού και τα ορόσημα της Ενισχυμένης Εποπτείας.
Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, διεξάγει και αυτή τον δικό της έλεγχο. Για το κατά πόσο οι επενδύσεις που έχουν καταρχήν επιλεγεί έχουν την απαιτούμενη ωριμότητα και, έτσι, μπορούν να ολοκληρωθούν χωρίς προσκόμματα εντός του χρονοδιαγράμματος. Αλλά και για το κατά πόσο έχουν προσθετικότητα, δηλαδή κινητοποιούν ιδιωτικά κεφάλαια. Για τον σκοπό αυτό υπάρχει ειδική μονάδα στο ΥΠΟΙΚ, υπό τον αναπληρωτή Θεόδωρο Σκυλακάκη, που θα επιβλέπει τη διαδικασία (Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού για το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας), αλλά και μηχανισμός ωρίμανσης έργων με στόχο η εκκίνηση να γίνει στην αρχή του 2021, πριν καν εγκριθεί το Σχέδιο με πόρους του ΠΔΕ.
Τα δάνεια
Το σκέλος των δανείων, όπως ανακοινώθηκε, θα τροφοδοτήσει ιδιωτικές επενδύσεις με συγχρηματοδότηση 30%-55% και με υποχρέωση συμμετοχής της εταιρείας με ίδια κεφάλαια και τραπεζικά δάνεια τουλάχιστον κατά 50% στο σχέδιο. Οι επενδύσεις και αυτές, με τη σειρά τους, θα κριθούν για το κατά πόσο συνδέονται με τις προτεραιότητες της Ε.Ε., ενώ επιχειρείται σε συνεργασία με τους "θεσμούς" να δοθούν εργαλεία που δεν βαραίνουν το έλλειμμα. Θα δίνεται η δυνατότητα για συγχρηματοδότηση, για συμμετοχή σε κεφάλαιο και για εγγυήσεις (περιορισμένου εύρους).
Τα βασικά στοιχεία του Σχεδίου
Το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ενσωματώνει επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις και πρέπει να είναι πλήρως εναρμονισμένο με τους στόχους της Ε.Ε. για ταχύτερη μετάβαση της ελληνικής οικονομίας προς ένα ψηφιοποιημένο και πράσινο μοντέλο ανάπτυξης. Λαμβάνει υπόψη τις σχετικές ευρωπαϊκές συστάσεις για τη χώρα μας και προσθέτει "εσωτερικές" προτεραιότητες της ελληνικής κυβέρνησης, πολλές από τις οποίες περιλαμβάνονται και στην έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη, η οποία δόθηκε επίσης την προηγούμενη εβδομάδα στη δημοσιότητα.
Το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποτελείται από τέσσερις πυλώνες:
1. Πράσινη μετάβαση, με επιδοτήσεις 6,2 δισ. ευρώ
2. Ψηφιακός μετασχηματισμός, με επιδοτήσεις 2,1 δισ. ευρώ
3. Απασχόληση, δεξιότητες, κοινωνική συνοχή, με επιδοτήσεις 4,1 δισ. ευρώ
4. Ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμός της οικονομίας, με επιδοτήσεις 4 δισ. ευρώ και με δάνεια 12,6 δισ. ευρώ
Το σύνολο των επιχορηγήσεων και των δανείων φτάνει στα 29 δισ. ευρώ. Αν προστεθούν και τα ξεχωριστά ταμεία (REACT-EU, Just Transition Fund, European Agricultural Fund for Rural Development), αξίας 3 δισ. ευρώ, το ποσό φτάνει στα 32 δισ. ευρώ.
Το σχέδιο αποσκοπεί στο να κινητοποιήσει σημαντικές δυνάμεις από τον ιδιωτικό τομέα χρησιμοποιώντας:
(α) Σε σημαντικό βαθμό Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα για την πραγματοποίηση δημοσίων επενδύσεων.
(β) Εταιρείες Παροχής Ενεργειακών Υπηρεσιών για την πραγματοποίηση έργων ενεργειακής απόδοσης στον δημόσιο τομέα.
(γ) Συγχρηματοδοτήσεις μέσω ποικίλων χρηματοδοτικών εργαλείων ώστε να συγκεντρώσει σημαντικότατα επιπρόσθετα ιδιωτικά κεφάλαια για τις επιλέξιμες ιδιωτικές επενδύσεις.
