Για την σύγκρουση στην Αιθιοπία - Γράφει ο Σίμος Ανδρονίδης

Πριν από λίγες ημέρες, το επονομαζόμενο 'Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο' του Τιγκρέ, έπληξε στρατιωτικά δύο αεροδρόμια στην γειτονική επαρχία Αμχάρα της Αιθιοπίας, ως απάντηση στις πολεμικές-στρατιωτικές επιχειρήσεις που διεξαγάγει η Αιθιοπική ομοσπονδιακή κυβέρνηση θέτοντας στο στόχαστρο την δράση του 'Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου.' 

Σε αυτό το συμβάν αναφέρεται με δημοσίευμα της η εφημερίδα 'Η Καθημερινή,' προσφέροντας και κάποιες πληροφορίες για ό,τι λαμβάνει χώρα στην περιοχή τους τελευταίους μήνες.  Σταχυολογούμε κάποια στοιχεία από την διπλή στρατιωτική επίθεση που πραγματοποίησε το απελευθερωτικό μέτωπο' του Τίγκρε. 

«Oι ρουκέτες που ερρίφθησαν εναντίον δύο αεροδρομίων στην Αιθιοπία ήταν σε αντίποινα για τις πρόσφατες αεροπορικές επιδρομές που πραγματοποίησε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση στην Τιγκρέ και είχαν στόχο στρατιωτικές βάσεις, ανακοίνωσε νωρίτερα η κυβέρνηση της Τιγκρέ. Το αεροδρόμιο στο Γκοντάρ της πολιτείας Αμχάρα της Αιθιοπίας, η οποία γειτονεύει με την Τιγκρέ, καταστράφηκε, ενώ μια άλλη ρουκέτα που εκτοξεύτηκε εναντίον του αεροδρομίου Μπαχίρ Νταρ έχασε τον στόχο της, ανακοίνωσε η κυβέρνηση.  Εκατοντάδες άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στις συγκρούσεις αφότου ο πρωθυπουργός της Αιθιοπίας, Άμπι Άχμεντ, ανέπτυξε τον στρατό εναντίον των καλά εκπαιδευμένων τοπικών στρατευμάτων την 4η Νοέμβριου, αφού τα κατηγόρησε ότι επιτέθηκαν σε ομοσπονδιακή στρατιωτική βάση».

  Σε μία χρονική περίοδο όπου ανοιχτή υπήρξε και η ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, εκεί όπου υπεγράφη συμφωνία μεταξύ των δύο μερών μετά από τις διπλωματικές-διαμεσολαβητικές προσπάθειες της Ρωσίας, συμφωνία η οποία, αφενός μεν διέπεται από έναν ιδιαίτερου τύπου Ρωσικό «στρατηγικό ρεαλισμό», (κάτι που διακρίνουμε και στην απόφαση της Αρμενικής κυβέρνησης), για να παραπέμψουμε στην θεωρία που συγκροτεί για την μελέτη του διεθνούς γίγνεσθαι ο Thomas Schelling, και, αφετέρου δε, από την πλευρά της Αρμενίας, προσλαμβάνεται ως επιβεβαίωση της πολιτικής, διπλωματικής και στρατιωτικής ήττας και σε ένα δεύτερο επίπεδο, ωσάν μείζον τραύμα που τροφοδοτείται από την προσίδια αντίληψη ό,τι η Αρμενία απώλεσε 'ιστορικά' της εδάφη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, η αναζωπύρωση της σύρραξης στο Κέρας της Αφρικής, αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον. 

Ιδίως δε, εάν λάβουμε υπόψιν ό,τι η στρατιωτική βία ασκείται σε ένα ευρύτερο περιβάλλον που έχει καταστεί 'φορτισμένο' λόγω της ένοπλης σύγκρουσης του παρελθόντος μεταξύ της Αιθιοπίας και της γειτονικής Ερυθραίας για την κυριότητα επί του εδάφους, (εθνικός-συνοριακός πόλεμος), με αυτή την σύγκρουση να έχει τερματισθεί επίσημα το 2000, δίχως όμως αυτό να σημαίνει ό,τι η όλη συνθήκη δεν παραμένει ρευστή.

Μάλιστα, για το εγχείρημα του να προσεγγίζει την άλλη εμπόλεμη πλευρά (Ερυθραία), θέτοντας ως εμπρόθετο σημείο αναφοράς την διαμόρφωση μίας περισσότερο στέρεης ειρήνης, ο Αιθίοπας πρωθυπουργός Άμπι Άχμετ, βραβεύθηκε με το Νομπέλ Ειρήνης του 2019. Σε αυτό το πλαίσιο, η Νορβηγική επιτροπή που απονέμει το Νομπέλ Ειρήνης, αξιολόγησε την κατάσταση θεωρώντας πως οι πολιτικές κινήσεις του Αιθίοπα πρωθυπουργού ενέχουν ως σημαίνον διακύβευμα την θεμελίωση και εμβάθυνση μίας επίλυσης και μίας ειρήνης με τους επι-γενόμενους όρους «θετικού αθροίσματος», στο εγκάρσιο σημείο όπου δύναται να αποφορτιστεί το διττό πλαίσιο της «ασφάλειας-ανασφάλειας», κατά την διατύπωση του Tojun Bahcheli. 

Σε άρθρο του που δημοσιεύεται στην ειδησεογραφική-παρεμβατική ιστοσελίδα της 'Ναυτεμπορικής,' ο Γεράσιμος Χιόνης, στρέφει το ενδιαφέρον του στα αίτια της τωρινής αντιπαράθεσης, εντοπίζοντας την βαθύτερα αιτία και την αφορμή για την άμεση εκδήλωση της. 

Μεν την μεν αφορμή να συνδέεται με την απόφαση του πρωθυπουργού για την αναβολή των εκλογών συνεπεία της εξέλιξης της πανδημικής κρίσης, και τα δε βαθύτερα αίτια να έχουν σχέση με τις θεωρούμενες ως προθέσεις της Αιθιοπικής κυβέρνησης να μεταβάλλει την ομοσπονδιακή δομή της χώρας, συγκεντρώνοντας περισσότερες εξουσίες και αρμοδιότητες και αφαιρώντας ζωτικό χώρο από τις περιφέρειες.

 Εστιάζοντας περαιτέρω στα της αντιπαράθεσης, θα τονίσουμε πως, η ιδιαίτερη αναπαραγωγή της, αιτιακώ τω τρόπω, έχει να κάνει και με τις διμερείς σχέσεις της Αιθιοπίας με την Ερυθραία, όπως επίσης και με το σύνθετο και λεπτό διπλωματικό εγχείρημα που έχει αναλάβει η Αιθιοπική κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός της χώρας (προσέγγιση των διμερών σχέσεων υπό το πρίσμα του 'θετικού αθροίσματος'), στο βαθμό όπου η περιφέρεια Τίγκρε και το 'Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο' διατηρούν ανοιχτό το μέτωπο και προς την πλευρά της Ερυθραίας. 

Η σύγκρουση Αιθιοπίας-Ερυθραίας από κοινού με το ποια δύναται να είναι η μορφή του κράτους, λειτουργούν ως 'μήτρα' που συμβάλει στη συγκρότηση του Αιθίοπα 'στρατιώτη' ως υπερασπιστή της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας του, και του 'αντάρτη' του Τίγκρε που δεν παύει να πολεμά για το Τίγκρε ως αντανάκλαση του ταυτοτικού του 'είναι,' αντιμαχόμενος τον 'επεκτατισμό' της κεντρικής κυβέρνησης.

  Άρα, δύναται να επισημάνουμε περαιτέρω, πως άμεσα και δυναμικά αμφισβητείται η πολιτική Άχμετ ως προς την δυνατότητα προσέγγισης και θεμελίωσης σταθερής ειρήνης με την Ερυθραία, με την «εμμονή στην αντιπάθεια» (obsessive antipathy), σύμφωνα με την ανάλυση του διεθνολόγου A.J.R. Groom, να μεγεθύνεται, πλέον και στρατιωτικά. 

Εκ-πεφρασμένη και σε πολιτικό επίπεδο, εντάσσοντας το 'Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο του Τίγκρε,' στην κατηγορία των «χωριστικών κινημάτων» και πιο συγκεκριμένα των 'αυτονομιστικών,' εάν σπεύσουμε να υιοθετήσουμε την τυπολογική διάκριση μεταξύ διαφόρων «κινημάτων αυτοδιάθεσης», που προτείνει ο Αλέξης Ηρακλείδης, από την στιγμή όπου το μέτωπο που διατηρεί και στρατιωτική πτέρυγα, κάνει λόγο για ενδεχόμενη 'απόσχιση' του από την Αιθιοπία, εάν η κεντρική κυβέρνηση δεν απόσχει από τα συγκεντρωτικά της σχέδια που θέτουν προσκόμματα στην εύρυθμη λειτουργία της ομοσπονδιακής δομής της χώρας. 

Η Αιθιοπική κυβέρνηση, κήρυξε τον πόλεμο στο μέτωπο μετά από την (κατά την ίδια) πραγματοποίηση μίας σειράς επιθέσεων, με την σύγκρουση πλέον να τείνει προς την συνάρθρωση συμβατικών χαρακτηριστικών όπως δεικνύει η ενεργοποίηση των Αιθιοπικών ενόπλων δυνάμεων, με τακτικές ενός ευέλικτου 'ανταρτοπόλεμου' που υιοθετεί το μέτωπο του Τίγκρε, πρωταρχικά βομβαρδίζοντας στρατηγικής σημασίες εγκαταστάσεις όπως είναι τα αεροδρόμια, τακτική που με άλλον τρόπο, είδαμε να εφαρμόζεται και στη Συρία αλλά και στην Υεμένη.

Η διαμορφούμενη συγκρουσιακή ζώνη στο Κέρας της Αφρικής η οποία και τροφοδοτείται από αποκλίνουσες αφηγήσεις, μετεξελίσσεται σε μία ενδο-κρατική σύγκρουση, που εν προκειμένω εγγράφει τους ίδιους όρους της σύρραξης μεταξύ κράτους-κινήματος, με το τελευταίο να διεκδικεί την και κυβερνολογική 'οριοθέτηση' της περιοχής εντός της οποίας αντλεί κοινωνική και πολιτική ισχύ. Στον ευρύτερο χώρο (χωρικότητα) που αποκαλείται 'Κέρας της Αφρικής,' έχουν προσδιορισθεί ιστορικά διάφορες μορφές πολέμου. 

Χτυπώντας δύο αεροδρόμια που ευρίσκονται πλησίον της επαρχίας Τίγκρε, το μέτωπο γνωστοποιεί τις προθέσεις του, προσθέτοντας σε μία ήδη επιβαρυμένη κατάσταση. Πλέον, ένα από τα ερωτήματα που ανακύπτουν είναι το εξής: Θα ενισχύσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Αιθιοπικό κράτος ή θα επιλέξει την κατεύθυνση των διμερών διαπραγματεύσεων, όπως συνέβη με την Ερυθραία, επιδιώκοντας κάποιας μορφής, συμβιβασμό; Ή αντίθετα, θα επιλέξει να ισορροπήσει μεταξύ των δύο στρατηγικών;